Tijdens de zomer van 1975 brachten de opgravingen op de site van Pommeroeul ongelooflijke vondsten aan het licht. Niet één, niet twee, maar vijf vaartuigen… samen met resten van een ponton en een aanlegsteiger.
Wat te doen met dit natte hout na de opgraving? Moet het bewaard blijven? Hoe kan dat technisch? En waar vind je een gebouw dat groot genoeg is om het onder te brengen?
De grote stappen in het verhaal van de boten van Pommeroeul
- Zomer 1975–1979: Het natte hout redden
Bij een opgraving worden de vondsten normaal getekend en gefotografeerd. In Pommeroeul gooide de tijdsdruk alles overhoop ! Door de hitte dreigde het hout uit te drogen en te barsten. De archeologen moesten het snel veilig stellen. René Sansen, conservator van het Museum voor Geschiedenis en Archeologie van Aat, liet grote waterbakken installeren in de voormalige militaire kazerne van Aat. - 1980–1982: Behandeling
De stukken werden ondergedompeld. Geleidelijk werd het water vervangen door een synthetisch was (polyethyleenglycol 4000) die de houtvezels met elkaar verbond. - 1982–1991: Hout drogen en een tentoonstellingsruimte vinden
Er moest een gebouw worden gevonden dat groot genoeg was om de wrakken weer op te bouwen en tentoon te stellen ! Uiteindelijk stelde de stad Aat haar voormalige Tekenschool ter beschikking voor de behandeling en restauratie van het hout.
4. 1991–2000 : De boot en de aak weer opbouwen
Een hele uitdaging ! Het restauratieteam onder leiding van Alfred Terfve kreeg 574 onderdelen onder ogen.
Voor de reconstructie baseerden zij zich op opgravingsplannen, experimenteel onderzoek en restauraties van andere wrakken.
De stukken werden met stoom gereinigd om overtollige was te verwijderen en vervolgens zorgvuldig geplaatst in een zandmal met de theoretische vorm van het schip. Vervormde stukken werden voorzichtig verhit en rechtgebogen. Sommige onderdelen werden opnieuw verlijmd met ingekleurde epoxylijm.
Zodra alle fragmenten hun plek vonden in deze reusachtige puzzel, werd de zandmal vervangen door een eerste houten en daarna een metalen structuur. De restauratoren demonteerden het geheel en bewaarden de onderdelen, om de boot daarna opnieuw op te bouwen in de geklimatiseerde vitrine.
Welke methode wordt vandaag gebruikt?
Het water in het natte hout wordt nog steeds vervangen door een hars, maar er komt een extra behandeling bij: vriesdrogen. Deze methode heet PEG-vriesdrogen.
De meest kwetsbare delen kunnen vervolgens gepolymeriseerd worden via gamma-irradiatie. Deze techniek maakt het behandelde hout minder gevoelig voor temperatuur- en vochtigheidswisselingen.
* Vriesdrogen is een droogproces bij lage temperatuur waarbij het water uit het materiaal wordt verwijderd door het eerst te bevriezen en dan te laten verdampen.
Foto credits
Pommeroeul, opgraving van de Nationale Dienst voor Opgravingen, 1975 © SPW-AWaP
Restauratie van de aak © SPW-AWaP
Recente reacties