Fonteinleeuw op het ereplein van de Gallo-Romeinse villa van Anthée
(1e-) 2e eeuw PCN
Steen van Euville (Maas, Frankrijk)
Hoogte 76 cm – Breedte 84 cm – Dikte 35 cm
Archeologisch Museum van Namen
Eigendom van de Archeologische Vereniging van Namen
Geklasseerd op 9 juni 2017
copyright : © AWaP
Tijdens opgravingen in de villa van de Grand Bon Dieu in Anthée (Onhaye), ondernomen tussen 1863 en 1872 onder leiding van kanunnik Charles Grosjean namens de Archeologische Vereniging van Namen, werd dit beeld ontdekt dat een leeuw voorstelt. Deze landelijke aristocratische residentie behoort tot het type grote villa met meerdere op één lijn liggende paviljoenen, hetgeen kenmerkend is in Gallische provincies. Het hoofdgebouw beslaat in zijn ultieme staat een oppervlakte van 12 hectaren, en het werd, waarschijnlijk in de 2e eeuw na Chr, bedekt met een luxueuze architecturale decoratie van Belgisch marmer en kalksteen. Een waterbouwkundig netwerk onder druk voorzag ten minste twee thermale suites en buitenwaterpartijen, en waarvan deze standbeeldfontein een onderdeel was.
Het werk stelt een volumineuze leeuw voor met opgeheven kop en rechte rug. Het beeld wordt doorkruist door een leiding die begint onder de romp en eindigt in de muil. De manen, de klauwpoten, en de staart rond de enkel zijn bijzonder goed weergegeven. Het gekozen materiaal is Euville-steen, een Jura-kalksteen gewonnen langs de oevers van de Maas in Frans-Lotharingen, en voornamelijk gebruikt voor buitendecoraties. Het onderwerp is geïnspireerd op de symbolische opvatting van de tuin in de mediterrane wereld. Het beeld van de leeuw dat weerspiegelt op wateroppervlak staat symbool voor de regelmatig wederkerende overstromingen van de Nijl tijdens zijn passage onder het teken van de leeuw, zoals beschreven door Plutarchus (1e-2e eeuw na Chr).
De houding van het dier die doet denken aan bepaalde begrafenisproducties uit de 1e en 2e eeuw in Gallië en Duitsland, nodigt uit om, in samenspel met de gedrongen vorm van zijn snuit en de opmaak van zijn manen gescheiden midden bovenaan op zijn kop, om deze elementen stijlsgericht te analyseren met verwijzing naar een serie grafsculpturen uit Noord-Italië. Er is geen parallel in de stad Tongeren en geen fonteinleeuw van deze kwaliteit in de omliggende steden. Deze hurkende leeuw in de villa van Anthée was heel waarschijnlijk bedoeld om het vierkante sierzwembad in blauwe steen, aangelegd vóór de oostelijke gevel van het hoofdgebouw, op te smukken als een vorm van samenspel tussen witte en zwarte contrasten. Dat was destijds trouwens erg populair.
De leeuw in Anthée is een klaarblijkelijk bewijs van zijn zeldzaamheid en de hoge kwaliteit van opbouw. Hij onderscheidt zich door zijn verfijnde stijl, zijn homogeniteit van uitvoering, en zijn staat van instandhouding. Zijn afmetingen en zijn houding als fontijndier maken hem uniek in de geschiedenis van de antieke kunst in Noord-Gallië.
copyright: CC BY 4.0 KIK-IRPA, Brussel, X132536, 38, 42, 45
Auteurs: Catherine Coquelet en Laurent Verslype.
Bibliografie:
DEL MARMOL E., “Villa d’Anthée”, in Annalen van de Archeologische Vereniging van Namen, 14, 1877, pp. 165-194 en 15, 1881, blz. 1-40.
DESSALES H., Water delen. Fonteinen en hydraulische distributie in de westerse binnenlandse architectuur, Rome, 2013 (Bibliotheek van de Franse School van Rome, 351).
MARINI CALVANI M., “Leoni funerari romani in Italia”, in Bolletino d’arte, 6, 1980, blz. 7-14.
Recente reacties